kandahar

Donderdag 21 maart is het Internationale Racismedag. De dag vormt het startpunt voor het festival ‘Van racisme naar bevrijding’, dat tot en met bevrijdingsdag zal duren en waaraan zo’n twintig Goudse organisaties hun steentje bijdragen. Eén daarvan is Filmhuis Gouda, dat tijdens het festival vier speciale films vertoont. Eind april zijn dat de Bosnische anti-oorlogsfilm NO MANS LAND (een gedoodverfde winnaar bij de Oscars aanstaande maandag) en de Italiaanse klassieker UNA GIORNATA PARTICOLARE. Het spits wordt deze week afgebeten door de Iraanse film KANDAHAR en de Amerikaanse documentaire PROMISES. Beide films zijn ingehaald door de actualiteit, maar daardoor niet minder belangrijk geworden.



KANDAHAR gaat over de teloorgang van Afghanistan onder het Taliban-regime. De film beleefde vorig jaar mei een anonieme première in Cannes , maar kwam na de terroristische aanslagen van 11 september volop in de schijnwerpers. President Bush verlangde zelfs een privé-vertoning in het Witte Huis voordat hij met het Amerikaanse bommentapijt in Afghanistan begon.

Al vóór de Amerikaanse acties werd Afghanistan volledig ontwricht door de Russische invasie, opeenvolgende burgeroorlogen en het Taliban-bewind. De afgelopen twintig jaar stierf er elke vijf minuten iemand door honger, kogels of mijnen.

De Iraanse regisseur Mohsen Makhmalbaf toont daarvan de gevolgen in KANDAHAR, een fictieve documentaire over een Canadese journaliste die stiekem Afghanistan binnengaat om haar suïcidale zus in Kandahar te bezoeken. Onderweg wordt zij geconfronteerd met verminkte mannen die hun armen of benen missen en met de uitwassen van de Taliban-doctrine: kinderen die worden gehersenspoeld en vrouwen die volledig geïsoleerd worden in hun burqa’s - bedekkende kleren die een soort stoffen gevangenissen zijn.



Gelukkig is het beeld dat KANDAHAR schetst de afgelopen maanden deels veranderd: de Taliban is gevallen en vrouwen mogen in Afghanistan weer zonder burqa de straat op. Maar de landmijnen liggen er nog steeds, en zullen de komende jaren nog vele slachtoffers maken - net als de Amerikaanse clusterbommen overigens. Alleen daarom al is KANDAHAR een belangrijke film.

Maar is het ook een goede film? Wél om te zien: KANDAHAR oogt bij vlagen prachtig, met poëtische en kleurrijke beelden waar Makhmalbaf ook in zijn eerdere producties patent op had. Qua montage en acteren schiet de film echter tekort: sommige dialogen komen onbedoeld meermalen terug en de niet-professionele acteurs vallen geregeld door de mand. Hierbij wreekt het zich dat KANDAHAR fictie is, en geen échte documentaire.



Dat laatste is wel het geval bij PROMISES, vorig jaar winnaar van de publieksprijs tijdens het Rotterdamse Filmfestival . Voor deze film volgde de Amerikaanse filmmaker B.Z. Goldberg tussen 1997 en 2000 verschillende Israëlische en Palestijnse kinderen in en rond Jeruzalem. De documentaire werpt een bijzondere blik op het Palestijns-Joodse conflict, dat geschetst wordt vanuit kinderperspectief - soldaten en politici blijven buiten beeld. Het maakt de film niet minder schokkend, want ook op jonge leeftijd blijkt de onderlinge haat tussen de twee groepen gigantisch. Tegelijk ga je je afvragen hoe het de kinderen nú vergaat, sinds het conflict in Israël de laatste weken zo is opgelaaid. PROMISES geeft daarop geen antwoord, maar doet het ergste vrezen.

Moshen Makhmalbaf  | 2001 | IMDB | printversie