l’enfer

Jubelende recensies waren de film al vooruitgesneld toen L’ENFER van Danis Tanovic begin oktober eindelijk zijn Nederlandse première beleefde. De film draaide als onderdeel van een retrospectief van Krzysztof Kieslowski in de Amsterdamse Melkweg en gaat binnenkort in roulatie in de filmhuizen.

Na Tom Tykwer’s HEAVEN is L’ENFER het tweede deel uit de trilogie die Kieslowski had willen maken over de hemel, de hel en het vagevuur. Toen de Poolse regisseur in 1996 overleed moest zijn vaste scenarist Krzysztof Piesiewicz in zijn eentje verder met dit drieluik. Het resultaat lijdt daar gelukkig nauwelijks onder. Dat HEAVEN nadrukkelijk het stempel van Kieslowski droeg was niet eens zo vreemd, want daaraan had de regisseur nog zelf meegeschreven. Maar verrassend genoeg lijkt L’ENFER nog sterker dan Tykwer’s productie op een ‘échte’ Kieslowski. De film roept onherroepelijk herinneringen op aan LA DOUBLE VIE DE VÉRONIQUE uit 1991.

Dat zal geen aanbeveling zijn voor mensen die LA DOUBLE VIE onder de categorie edelkitsch scharen – bijvoorbeeld vanwege het zeer geconstrueerde verhaal of de zo gestileerde beelden. Voor alle anderen zal het goed nieuws zijn dat regisseur Danis Tanovic op dezelfde weg is verder gegaan. Neem alleen al de beginsequentie van L’ENFER, waarin een koekoeksjong alle eieren uit een vogelnest werkt. Deze overweldigend mooie scène vormt een metafoor voor de hele film, want die gaat over drie zussen (Anne, Céline en Sophie) die volledig onthecht zijn geraakt. Van hun invalide moeder én van elkaar. Alledrie wonen ze in Parijs, maar onderling contact hebben ze vrijwel niet meer sinds een schokkende gebeurtenis in het verleden.

Wát er destijds precies is gebeurd blijft in L’ENFER lange tijd een raadsel. Tanovic bouwt langzaam naar de climax toe en laat daarbij zien hoe de zussen stuk voor stuk in een hedendaagse hel zijn beland: Anne (Marie Gillain) heeft een kansloze relatie met een dertig jaar oudere gehuwde prof, Sophie (Emmanuelle Béart) ziet haar huwelijk stranden doordat haar man vreemdgaat en Céline (Karin Viard) is een eenzame vrouw die haar vrije tijd opoffert voor haar nurkse moeder. De actrices spelen hun rollen vol overgave, met als uitblinker de jonge Belgische Gillain die ooit als puberdochter van Gérard Depardieu debuteerde in MON PÈRE, CE HÉROS.

Hoe goed Tanovic (in 2002 oscarwinnaar met NO MAN’S LAND) Kieslowski ook weet te imiteren, helemaal gelukt is het hem niet. L’ENFER raakt uiteindelijk minder dan LA DOUBLE VIE of HEAVEN – films die je als kijker kippenvel gaven.
Hamvraag blijft hoe het Tom Tykwer zou zijn afgegaan bij de verfilming van de hel. Visueel had het misschien weinig uitgemaakt, want zijn rondzwevende cameravoering werd letterlijk door Tanovic gekopieerd. Helaas zullen we dat echter nooit weten. De Duitse regisseur had zijn handen immers vol aan HET PARFUM, de verfilming van Patrick Süskinds bestseller die half december in première gaat.

Danis Tanovic | 2005 | IMDB | printversie