heaven

In de zevende hemel

De hemel is een dankbare inspiratiebron voor filmmakers. Want geloof het of niet, er zijn wereldwijd al meer dan driehonderd films gemaakt met het woord hemel in de titel - van komedie tot drama, van relifilm tot thriller. Nederland deed vorig jaar nog een duit in het zakje met Jeroen Krabbé's monstreuze THE DISCOVERY OF HEAVEN. Het gros van al die films kan echter gevoeglijk worden vergeten. Zeker na het zien van HEAVEN, de nieuwste film van het Duitse wonderkind Tom Tykwer.

Alleskunner Tykwer maakte de afgelopen jaren enkele fascinerende films (LOLA RENNT, DER KRIEGER UND DIE KAISERIN en WINTERSCHLÄFER), waarvoor hij niet alleen de regie deed, maar ook het scenario en de muziek schreef. Voor HEAVEN greep hij voor het eerst terug op het verhaal van iemand anders. Maar bepaald niet de minste: de Poolse regisseur Krzysztof Kieslowski.

De veelgelauwerde Kieslowski maakte eind jaren tachtig furore met een reeks van tien DEKALOG-films waarin hij de Tien Geboden één voor één fileerde. Dat gebeurde haarfijn, met als onbetwiste topper A SHORT FILM ABOUT KILLING over een zinloze moord. Een onuitwisbare en helaas nog steeds actuele film. Nadat Kieslowski vervolgens de zogeheten TROIS COULEURS-trilogie (BLEU, BLANC en ROUGE) had gemaakt over de idealen van de Franse Revolutie stopte hij met zijn vak. Hij meende als filmmaker alles gezegd te hebben wat er te zeggen viel. Na een korte retraite keerde hij echter op die beslissing terug en begon met zijn vaste scenarist Krzysztof Piesiewicz aan een nieuwe reeks: over de hemel, de hel (waarover trouwens al meer dan vijfhonderd films zijn gemaakt...) en het vagevuur. Dit religieuze drieluik was aan de zeer gelovige Kieslowski wel toevertrouwd, maar hij zou het nooit afronden. In 1996 overleed hij aan een hartaanval - slechts 55 jaar oud.

Gelukkig was vlak voor zijn dood het scenario voor HEAVEN zo goed als klaar. Dat verhaal lijkt op het eerste gezicht heel simpel, maar snijdt zware thema's als schuld en boete aan. In HEAVEN pleegt de Italiaans-Britse onderwijzeres Philippa (een glansrol van Cate Blanchett) in Turijn een bomaanslag op een drugsbaron. De man heeft de dood van haar verslaafde echtgenoot op zijn geweten en heeft bovendien haar leerlingen verslaafd gemaakt. Philippa geeft zichzelf aan bij de politie en hoort dan dat haar plan is mislukt: niet de drugsdealer, maar vier onschuldige mensen zijn omgekomen. Met hulp van de jonge agent Filippo ontsnapt Philippa en neemt ze alsnog wraak. Vervolgens vlucht ze samen met de verliefde Filippo naar het Toscaanse platteland om zelf te boeten. Hoe dat precies gebeurt laat het poëtische einde van de film wijselijk in het midden.

Vriend en vijand zijn het erover eens dat niemand HEAVEN beter had kunnen verfilmen dan Tom Tykwer, wiens vorige films immers allemaal gingen over het noodlot, liefde, boete en schuld. De jonge Duitser mist misschien de intellectuele bagage van Kieslowski, maar de Poolse meester zou bij het zien van Tykwers film ongetwijfeld in de zevende hemel zijn. Zijn geest waart namelijk door de hele film. Tegelijkertijd bevat HEAVEN onmiskenbaar Tykwer-trekjes, zoals rondtollende en zwevende camera's. Vooral enkele scènes met luchtopnamen van symmetrische Turijnse flatblokken zijn hallucinerend mooi. Zou dat misschien de blik zijn van Kieslowski zélf, die van boven tevreden op de film toekijkt?

Tom Tykwer | 2002 | IMDB | printversie