audition

Vreemd was het wel, wat er vorig jaar gebeurde tijdens het Internationaal Film Festival in Rotterdam. AUDITION van de Japanse regisseur Takashi Miike eindigde er hoog in de publiekspoll, terwijl tijdens de film vele tientallen mensen de zaal voortijdig verlieten - sommigen zelfs in paniek. Niet bepaald een publieksfilm dus. Dat werd later nog eens bevestigd bij de vertoning die ondergetekende zag: een kwart van de kijkers vluchtte vóór het einde van de film, en van degenen die wél bleven zitten wendden velen het hoofd regelmatig af. Sommige fragmenten van AUDITION zijn dan ook ondraaglijk, te gruwelijk voor woorden. Maar de film als geheel laat een verpletterende indruk achter en blijft lang naspoken in het hoofd.



Miike’s film gaat over de vijftiger Aoyama. Succesvol als eigenaar van een videoproductiebedrijf, maar in zijn privéleven een nogal verbitterde weduwnaar. Op aanraden van zijn zoon en een bevriende filmproducent probeert hij daarom een nieuwe echtgenote te vinden. Omdat hij dat niet op een normale manier durft, organiseert Aoyama met zijn vriend een nep-auditie voor vrouwen die de hoofdrol kunnen krijgen in een film. Al tijdens het lezen van de sollicitatiebrieven wordt hij op slag verliefd op de beeldschone Asami (een rol van het Japanse fotomodel Eihi Shiina). Na de auditie neemt hij contact met haar op voor een afspraakje, waarna de twee elkaar beter leren kennen.



Alles lijkt goed te gaan, maar door een aantal korte scènes die de regisseur er doorheen mixt wordt het de kijker langzaam duidelijk dat Asami niet helemaal spoort. Aoyama heeft dat echter niet door, ondanks waarschuwingen van zijn vriend. En van de vrouw zélf, die in haar brief al schrijft dat “leven een vorm van doodgaan is”. Als Asami tijdens een weekendje uit plotseling verdwijnt verandert de film van toon. Aoyama gaat op zoek naar zijn nieuwe lover, maar die speurtocht ontaardt in een nachtmerrie waarin de jonge vrouw gruwelijk wraak neemt.



AUDITION is een horrorfilm, maar op geen enkele manier te vergelijken met de slasher-movies die in het genre gebruikelijk zijn. Van de bijna twee uur die de film duurt, is alleen het laatste half uurtje pure horror. De rest valt het beste te omschrijven als een spannende Japanse soap. Juist dat contrast maakt dat de klap uiteindelijk zo hard aankomt bij de kijker. Miike maakte sinds 1995 meer dan tien films, variërend van drama tot porno. Niet allemaal even geslaagd, en 'Audition' steekt er volgens critici met kop en schouders bovenuit (in Rotterdam won Miike twee persprijzen). De film heeft een ingenieus scenario, waarin flashbacks worden afgewisseld met vervreemdende psychedeliche scènes. 'Audition' kan bovendien op verschillende manieren bekeken worden: de één ziet het als knappe horror, de ander als een aanval op de Japanse maatschappij waar ongevoeligheid en eenzaamheid hoogtij vieren.



Hoe dan ook: het is een bijzondere filmervaring. Maar hoewel we na de recente golf van gewelddadige Japanse (manga-)films wel het een en ander gewend zijn in het Westen, blijft bij AUDITION de vraag knagen waarom het allemaal zó extreem en zó expliciet moet. Dat de regisseur daar toch mee wegkomt is te danken aan het verrassende slot.

Takashi Miike | 1999 | IMDB | printversie