manufactured landscapes

Als je niet beter zou weten, zou je denken dat de foto hiernaast een lavastroom laat zien die zich een weg baant door verschroeide aarde. De werkelijkheid is minder mooi: het gaat om een sterk verontreinigde beek in de buurt van een nikkelmijn in Sudbury (Ontario).

De opname vormt een van de blikvangers van MANUFACTURED LANDSCAPES, een visueel verbluffende documentaire over de Canadese fotograaf Edward Burtynsky. Zijn werk heeft één rode draad: laten zien hoe desastreus de invloed van de mens is op de natuur. Dat lijkt misschien een afgekloven boodschap, maar de Canadees speelt een bijzondere troef uit. Niet eerder werd de lelijkheid namelijk zó mooi vastgelegd.

Burtynsky begon ooit met opnames van mijnen waar via dagbouw - en met een symmetrische precisie - zilver, marmer, kolen en andere delfstoffen gewonnen worden. De laatste jaren verlegde de fotograaf zijn werkterrein naar Azië, een regio die zich in razend tempo ontwikkelt. In MANUFACTURED LANDSCAPES volgen wij hem op zijn tochten door het verre oosten. Het levert ontluisterend materiaal op, want milieu en welzijn spelen daar de tweede viool. Wat te denken van de ship graveyards in Bangladesh, waar men op het strand afgeschreven olietankers met de hand ontmantelt? Of de gigantische productiehallen in China, waar goedkope arbeidskrachten geestdodend werk doen? Of de uitbreiding van Shanghai, waar wolkenkrabbers alle oude gebieden opslorpen?

Burtynsky legt het allemaal op grootbeeld-negatieven vast met zijn technische camera, en wij kijken over zijn schouder mee. Net als Al Gore’s documentaire AN INCONVENIENT TRUTH lijkt MANUFACTURED LANDSCAPES daardoor soms helaas wat op een powerpoint-presentatie. De bizar mooie beelden maken dat echter meer dan goed. En anders wel de confronterende boodschap: al die geruïneerde landschappen ontstaan doordat onze ecologische voetafdruk eigenlijk veel te groot is.

Méér foto’s? Surf naar www.edwardburtynsky.com.

Jennifer Baichwal | 2006 | IMDB | printversie